ABD Başkanı Donald Trump ile Ukrayna Cumhurbaşkanı Volodimir Zelenski ortasında Oval Ofis’te yaşanan tartışma kıtalar ortası gerginliğe neden oldu. Avrupalı başkanlar Zelenski’nin ardında saf tuttu. İki başkan ortasında, diplomatik gelenekleri altüst eden kelam dalaşı ABD ile Avrupa ortasındaki çatlağı derinleştirdi. AB Dışişleri ve Güvenlik Siyaseti Yüksek Temsilcisi Kaja Kallas’ın, “Özgür dünyanın yeni bir başkana muhtaçlığı var” vurgusu iki kamp ortasındaki gerginliğin ulaştığı boyutu gösteriyor. Transatlantik münasebetlerin onarılamaz noktaya gerçek gidebileceği tasası giderek zemin kazanıyor. Avrupa Birliği, Zelenski’nin ardında dursa da şu evrede yeni Amerikan idaresine karşı somut strateji geliştirebilmiş değil.
YENİ BAŞKAN VURGUSU
Rusya aksiliğiyle tanınan Kallas’ın, “Bugün özgür dünyanın yeni bir başkana muhtaçlığı olduğu açıkça ortaya çıktı. Bu meydan okumayı göğüslemek biz Avrupalılara düşüyor” sözleri en sivri çıkış oldu. AB Konseyi Başkanı Antonio Costa ve AB Kurulu Lideri Ursula von der Leyen’in ortak bildirisi da AB’nin Ukrayna konusunda ABD’yle görüş ayrılığını ortaya koyar nitelikte: “Saygınlığınız Ukrayna halkının yüreğini onurlandırıyor. Güçlü yiğit ve korkusuz olun. Lider Zelenski, asla yalnız değilsiniz.” AB Dönem Başkanı Polonya’nın Başbakanı Donald Tusk’ın çizgisi de birebirdi.
ORBAN, TRUMP’I DESTEKLEDİ
Fransa ve Almanya’nın reaksiyonlarında ise ABD’nin Rusya’ya dayanak verdiği algısı oluşturan yaklaşımına yönelik tenkitler ön plandaydı. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, “Sanırım hepimiz durumun farkındayız. Bir saldırgan var, o da Rusya ve atağa uğrayan bir halk var, o da Ukrayna” dedi. Almanya’nın müstakbel Başbakanı olması beklenen Friedrich Merz de “Bu müthiş savaşta saldırgan ile kurbanı asla birbirine karıştırmamalıyız” tabirlerini kullandı. Almanya Başbakanı Olaf Scholz, Ukrayna’nın Almanya ve Avrupa’ya güvenebileceğinin altını çizdi. AB önderleri ortasında Trump’a takviye Macaristan Başbakanı Viktor Orban’dan geldi. Orban,“Güçlü adamlar barış, zayıflar savaş yapar” dedi.
ZİRVE ÜSTÜNE ZİRVE
İngiltere Başbakanı Keir Starmer’in inisiyatifiyle bugün Londra’da Ukrayna bahisli bir tepe düzenlenecek. AB önderleri ise 6 Mart’ta Ukrayna ve Avrupa savunmasına odaklanılacak özel tepede bir ortaya gelecekler. İtalya Başbakanı Giorgia Meloni de acil bir tepe daveti yaptı.
AVRUPA ZORLANIYOR
AB, Ukrayna’nın gerisinde dursa da ABD takviyesini çekerse bunu ne kadar sürdürebileceği belirli değil. Bariz strateji yokluğu ve görüş ayrılıkları AB’yi zorluyor. Washington’daki tartışma ABD ve Avrupa ortasında, İkinci Dünya Savaşı’ndan bu yanaki en değerli kırılmalardan biri. Brüksel’de, “Artık uyanıp gerçeğin farkına varmalıyız” yorumları sıkça duyulmaya başlandı. Trump’ın ittifakları bir yana bırakan ve prensipleri önemsemeyen hali NATO için de risk olarak görülüyor.
ZİRVE ÖNCESİ SAMİMİ KARŞILAMA
İngiltere Başbakanı Keir Starmer, bugün düzenlenecek Ukrayna bahisli tepe öncesi Zelenski ile bir ortaya geldi. Londra’daki Downing Street’te bulunan Başbakanlık resmi konutu 10 Numara’da gerçekleşen görüşme öncesi Starmer, Ukrayna başkanını epey samimi halde karşıladı. İngiltere Başbakanı toplantı başlamadan evvel gazetecilere yaptığı açıklamada, “Ukrayna’nın yanındayız” dedi.
Oval Ofis’te evvelki gün Trump’ın Zelenski’nin kelamını kestiği, azarladığı anlar dünyada ana gündem oldu.